Theo các chuyên gia trong ngành, việc thiết lập chính sách ưu đãi đặc biệt cho ô tô sản xuất tại Việt Nam là yếu tố then chốt để duy trì sức cạnh tranh trên thị trường xuất khẩu. Nếu giá bán nội địa cao hơn nhiều so với mặt bằng chung thế giới, doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn không nhỏ trong việc đẩy mạnh xuất khẩu và phát triển bền vững, đồng thời ảnh hưởng đến sự tăng trưởng của ngành công nghiệp ô tô trong nước.
Tình hình thị trường ô tô Việt Nam hiện nay
Thị trường ô tô Việt Nam đang trải qua giai đoạn biến động với nhiều thử thách và cơ hội mới. Sự thay đổi trong nhu cầu tiêu dùng cùng những điều chỉnh chính sách đã tác động đáng kể đến sản lượng và chiến lược phát triển của các nhà sản xuất. Dù tiềm năng tăng trưởng vẫn còn lớn, nhưng để tận dụng tối đa, doanh nghiệp cần có cái nhìn tổng thể về xu hướng cũng như khó khăn đang tồn tại.
Sản lượng tiêu thụ và dự báo phát triển đến 2035
Sản lượng tiêu thụ ô tô tại Việt Nam liên tục tăng trong những năm gần đây, thể hiện qua mức hấp thụ ngày càng cao của thị trường nội địa. Các dự báo cho thấy đến năm 2035, nhu cầu xe cá nhân sẽ tiếp tục bùng nổ khi tầng lớp trung lưu mở rộng rộng và hạ tầng giao thông phát triển. Tuy nhiên, sự tăng trưởng này đòi hỏi phải có sự đầu tư bài bản và chiến lược dài hạn nhằm đáp ứng được cả chất lượng và giá thành hợp lý.
Mức nhập khẩu ô tô và so sánh với các nước trong khu vực
Thị trường ô tô Việt Nam vẫn phụ thuộc khá lớn vào nguồn hàng nhập khẩu từ nước ngoài. So với các quốc gia láng giềng trong khu vực Đông Nam Á, tỷ lệ nhập khẩu ô tô của Việt Nam khá cao, khiến ngành công nghiệp trong nước gặp khó khăn về cạnh tranh. Điều này cũng phần nào làm giảm sức mạnh xuất khẩu của doanh nghiệp nội địa trước áp lực giá thành và chất lượng sản phẩm.
Hình ảnh minh họa chuyên gia phân tích tại tọa đàm
Thách thức từ tỷ lệ nội địa hóa thấp và chuyển giao công nghệ
Một trong những rào cản lớn đối với ngành công nghiệp ô tô Việt Nam là tỷ lệ nội địa hóa còn ở mức thấp. Việc không chủ động được nguồn linh kiện và công nghệ khiến các nhà sản xuất phải phụ thuộc vào nhập khẩu linh kiện đắt đỏ, đồng thời kìm hãm khả năng đổi mới sáng tạo và tăng năng lực cạnh tranh cho sản phẩm cuối cùng. Ngoài ra, chuyển giao công nghệ chưa thực sự hiệu quả cũng làm chậm quá trình phát triển bền vững của ngành.
Thực trạng sản xuất linh kiện ô tô trong nước
Ngành sản xuất linh kiện ô tô tại Việt Nam hiện còn nhiều hạn chế do quy mô phân tán và thiếu sự tập trung đầu tư. Các doanh nghiệp nội địa chưa đủ mạnh để tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu của các hãng xe lớn, dẫn đến việc phụ thuộc nhiều vào linh kiện nhập khẩu. Để nâng cao vị thế cạnh tranh, cần có những chiến lược cụ thể nhằm thu hút liên doanh cũng như phát triển nhà máy sản xuất linh kiện ngay trên lãnh thổ Việt Nam.
Phân tán sản lượng theo nhiều nhãn hiệu gây khó khăn cho đầu tư
Sự phân tán sản lượng linh kiện theo nhiều thương hiệu khác nhau dẫn đến việc thiếu quy mô lớn cần thiết để đầu tư bài bản và hiện đại hóa dây chuyền sản xuất. Điều này gây ra hiệu quả kinh tế thấp, khó tạo ra đột phá về chất lượng cũng như chi phí. Nếu không có sự đồng bộ và phối hợp chặt chẽ giữa các doanh nghiệp, ngành linh kiện khó có thể phát triển bền vững.
Chuỗi cung ứng toàn cầu của các hãng xe lớn và vị thế doanh nghiệp Việt
Các tập đoàn ô tô hàng đầu thế giới xây dựng chuỗi cung ứng toàn cầu rất chặt chẽ với những yêu cầu kỹ thuật nghiêm ngặt. Hiện tại, doanh nghiệp Việt chưa tham gia sâu vào mạng lưới này do hạn chế về công nghệ cũng như vốn đầu tư. Do đó, vị thế của các doanh nghiệp nội địa còn khá khiêm tốn, đòi hỏi phải có sự hỗ trợ từ chính sách nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh.
Nhu cầu thu hút liên doanh, nhà máy sản xuất linh kiện tại Việt Nam
Để thúc đẩy ngành công nghiệp linh kiện phát triển, việc thu hút các liên doanh cũng như xây dựng thêm nhà máy sản xuất linh kiện ngay tại Việt Nam là cấp thiết. Đây không chỉ giúp giảm chi phí vận chuyển mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc nâng cao tỷ lệ nội địa hóa và chuyển giao công nghệ nhanh chóng hơn. Đồng thời giải pháp này còn góp phần tạo thêm việc làm và nâng cao trình độ lao động kỹ thuật tại địa phương.
Giá thành ô tô trong nước và ảnh hưởng đến xuất khẩu
Giá thành ô tô sản xuất trong nước đang là vấn đề nóng khiến các chuyên gia lo ngại về khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Khi giá bán cao hơn nhiều so với mức trung bình thế giới, cơ hội đưa sản phẩm ra thị trường nước ngoài trở nên hạn chế hơn rất nhiều. Điều này đòi hỏi ngành công nghiệp phải tìm cách giảm chi phí thông qua cải tiến kỹ thuật cũng như tăng tỷ lệ nội địa hóa nguyên vật liệu.
Giá bán ô tô trong nước cao hơn thế giới nhiều chục phần trăm
Hình ảnh minh họa chuyên gia phân tích tại tọa đàm
Mức giá bán của xe hơi lắp ráp hoặc sản xuất tại Việt Nam thường cao hơn từ 20% đến 40% so với các thị trường quốc tế tương đương. Nguyên nhân chủ yếu nằm ở chi phí nguyên vật liệu nhập khẩu vẫn chiếm tỷ trọng lớn cùng với thuế phí khá nặng nề gây đội giá thành cuối cùng.
Tác động của giá thành cao đến khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế
Khi giá xe bán ra không cạnh tranh được so với các đối thủ cùng phân khúc trên thị trường thế giới, cơ hội mở rộng mạng lưới khách hàng bị hạn chế nghiêm trọng. Từ đó ảnh hưởng trực tiếp tới lợi nhuận và quy mô hoạt động của doanh nghiệp cũng như làm giảm sức hấp dẫn đầu tư vào ngành công nghiệp ô tô nội địa.
Đề xuất chính sách hỗ trợ giảm giá thành thông qua tăng tỷ lệ nội địa hóa
TS Ngô Nhật Thái đề xuất chính sách ưu đãi
Các chuyên gia kiến nghị cần ban hành chính sách ưu đãi nhằm thúc đẩy tăng tỷ lệ nội địa hóa từ nguồn cung cấp nguyên liệu đến linh kiện chế tạo thân xe cũng như hệ thống điện tử đi kèm. Việc giảm thiểu chi phí phụ thuộc nhập khẩu sẽ góp phần hạ giá thành xe hơi đồng thời nâng cao tiềm năng cạnh tranh khi đưa hàng ra thị trường quốc tế.
Chính sách thuế linh kiện và chiến lược phát triển ngành ô tô
Hiện nay, chính sách thuế đối với linh kiện ô tô tại Việt Nam chủ yếu tập trung vào thân xe khiến cho đầu tư vào bộ phận quan trọng như động cơ hay hệ thống truyền động gặp nhiều khó khăn. Điều này làm hạn chế sự phát triển đồng đều cho toàn bộ chuỗi cung ứng. Bên cạnh đó sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ mới như xe điện hoặc động cơ hydro cũng đặt ra yêu cầu cập nhật lại chiến lược phát triển phù hợp.
Hiện trạng áp dụng thuế chủ yếu vào thân xe, hạn chế đầu tư bộ phận cốt lõi
Chính sách thuế hiện nay ưu tiên đánh lên phần thân xe khiến cho các doanh nghiệp ít chú trọng đầu tư vào những bộ phận quan trọng khác như hệ thống truyền động hay điện tử điều khiển. Điều này không chỉ làm giảm tính toàn diện mà còn ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng cải tiến kỹ thuật và tối ưu chi phí sản xuất lâu dài.
Tình hình sản xuất một số linh kiện phổ thông như lốp, ắc quy trong nước
Một số loại linh kiện phổ thông như lốp xe hay ắc quy hiện đã được sản xuất phần nào tại Việt Nam nhưng quy mô vẫn còn nhỏ bé so với nhu cầu thực tế. Doanh nghiệp cần mở rộng đầu tư để đáp ứng đủ nhu cầu cho cả thị trường nội địa lẫn phục vụ mục tiêu xuất khẩu nhằm giảm thiểu khoảng cách về giá thành và chất lượng.
Xu hướng công nghệ mới xe điện động cơ hydro và tác động đến chính sách
Ngành công nghiệp ô tô đang chuyển dịch mạnh mẽ sang các loại phương tiện sử dụng công nghệ xanh như xe điện hay động cơ hydro sạch. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc điều chỉnh chính sách thuế sao cho phù hợp với xu hướng mới nhằm khuyến khích nghiên cứu phát triển và thu hút đầu tư vào lĩnh vực này một cách hiệu quả nhất.
Khuyến nghị phát triển các bộ phận thiết yếu cho tương lai ngành ô tô
Để bắt kịp xu hướng toàn cầu và đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của thị trường, ngành công nghiệp cần ưu tiên tập trung phát triển các bộ phận cốt lõi mang tính chiến lược như hệ thống truyền động hiện đại, mạch điện tử kiểm soát thông minh hay hệ thống lái tự động thay vì chỉ dừng lại ở động cơ xăng hoặc diesel truyền thống.
Ưu tiên phát triển hệ thống truyền động điện tử hệ thống lái thay vì động cơ xăng diesel
“Thế giới đang hướng tới những giải pháp thân thiện môi trường hơn nên tập trung phát triển hệ thống truyền động điện tử cùng hệ thống lái tự điều chỉnh là bước đi tất yếu,” chuyên gia nhận định. Việc định hướng đúng sẽ giúp nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm đồng thời tạo lợi thế cạnh tranh lâu dài cho các nhà sản xuất nội địa.
Hướng đi phù hợp xu thế công nghệ nhu cầu thị trường toàn cầu
“Việt Nam nên hướng tới xây dựng nền tảng kỹ thuật vững chắc để hội nhập sâu rộng hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu”, theo nhận xét của lãnh đạo ngành. Sự thích ứng nhanh với xu thế công nghệ mới kết hợp với khai thác tốt tiềm năng thị trường sẽ giúp ngành vượt qua thách thức hiện nay.
Các giải pháp thúc đẩy nội địa hóa và xuất khẩu ô tô Việt Nam
“Việc kéo dài chuỗi cung ứng từ bên ngoài vào trong nước không chỉ giúp giảm chi phí mà còn cải thiện chất lượng đầu ra,” chuyên gia phân tích khi bàn về giải pháp thúc đẩy nội địa hóa. Cùng với đó, những chính sách ưu đãi hợp lý dành riêng cho doanh nghiệp tham gia xuất khẩu sẽ kích thích mạnh mẽ dòng vốn đầu tư cũng như nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế.
Khuyến khích các doanh nghiệp kéo theo chuỗi cung ứng vào Việt Nam
“Chính phủ cần tạo điều kiện thuận lợi để thu hút chuỗi cung ứng quan trọng chuyển dịch sang thị trường Việt Nam,” chuyên gia đề cập tới việc hỗ trợ hạ tầng logistics và môi trường kinh doanh ổn định nhằm giúp doanh nghiệp dễ dàng hợp tác đa dạng hơn.
Chính sách ưu đãi cho doanh nghiệp xuất khẩu ô tô
“Ưu đãi thuế và hỗ trợ tài chính là chìa khóa giúp doanh nghiệp tự tin mở rộng quy mô sản xuất hướng tới mục tiêu xuất khẩu bền vững,” quan điểm chung từ diễn giả chuyên sâu trong lĩnh vực này đưa ra.
Tạo môi trường thuận lợi cho hợp tác liên doanh giữa doanh nghiệp trong nước và nước ngoài
“Xây dựng khung pháp lý minh bạch cùng các chương trình hỗ trợ kỹ thuật sẽ thúc đẩy mạnh mẽ sự hợp tác liên kết giữa nhà đầu tư quốc tế và doanh nghiệp nội địa,” góp ý từ một lãnh đạo ngành nhằm nâng tầm vị thế cạnh tranh của ngành ở khu vực cũng như toàn cầu.
Tầm quan trọng của chính sách ưu đãi để thúc đẩy bình ổn giá và nâng cao sức cạnh tranh ô tô Việt
“Chuyên gia: Cần có chính sách ưu đãi cho ô tô Việt nếu giá cao hơn thế giới sẽ khó cho xuất khẩu” không chỉ là cảnh báo mà còn là lời kêu gọi hành động cấp thiết đối với ngành công nghiệp ô tô nội địa. Việc xây dựng một khung chính sách hiệu quả hỗ trợ giảm giá thành thông qua tăng tỷ lệ nội địa hóa cùng những ưu đãi phù hợp sẽ đóng vai trò quyết định giúp Việt Nam không chỉ giữ chân khách hàng nội địa mà còn mở rộng được cánh cửa xuất khẩu trên phạm vi toàn cầu. Chính sách đúng lúc đúng chỗ sẽ biến thách thức thành cơ hội vàng để phát triển bền vững.
